Yeni başlayan bir yazılımcı için özellikle online ortamda yazılım öğrenirken ilk görüşte anlayamadığı bazı terimler olabilir. Özellikle bu terimlerin çoğunlukla İngilizce olarak kullanılması ya da örneğin IDE gibi kısaltmalar şeklinde kullanılması işleri daha da zorlaştırabilir.
Biz de bu yazıda popüler ve yazılım öğrenme serüveninizde karşınıza çıkabilecek 50 yazılım terimini bir araya getirip bir yazılım terimleri sözlüğü hazırladık.
Tablomuzda terimleri ve Türkçe açıklamalarını bulabilirsiniz. Tabloyu alfabetik olarak oluşturduk. Terimler hakkında gün geçtikçe yardımcı yazılar da eklemeye çalışacağız. Bu yardımcı yazılara da tablodaki linklere tıklayarak erişebilirsiniz.
Yazılım Terimleri Sözlüğü Tablosu – En Popüler 50 Kavram
| İngilizce | Türkçe | Açıklama |
|---|---|---|
| Algorithm | Algoritma | Bir problemi çözmek veya belirli bir işlemi gerçekleştirmek için tasarlanmış bir dizi talimat veya kurallar setidir. |
| API | Uygulama Programlama Arayüzü | API, bir yazılımın başka bir yazılımla nasıl etkileşime gireceğini tanımlar. |
| Back-End | Arka Yüz | Bir yazılımın ‘görünmeyen’ kısmıdır ve genellikle veri işleme, veritabanı yönetimi ve sunucu ile ilgili işlemleri içerir. |
| Bug | Hata | Yazılımın beklenildiği gibi çalışmamasına neden olan kod veya mantık hatasıdır. |
| Compiler | Derleyici | Kaynak kodu (yüksek seviyeli dili) doğrudan bilgisayarın anlayabileceği bir dili (makine diline) çeviren bir programdır. |
| Code | Kod | Yazılımı oluşturan ve bilgisayarın belirli işlemleri gerçekleştirmesini sağlayan talimatlar setidir. |
| Database | Veritabanı | Verilerin düzenli bir şekilde saklandığı ve çeşitli şekillerde sorgulanabileceği bir yapıdır. |
| Debug | Hata Ayıklama | Yazılımdaki hataları bulma ve düzeltme sürecidir. |
| Exception | İstisna | Programın normal akışının dışında olan ve genellikle bir hata durumunda meydana gelen durumları belirtir. |
| Front-End | Ön Yüz | Kullanıcıların etkileşime geçtiği ve görebildiği yazılımın parçasıdır. Genellikle arayüz tasarımı ve kullanıcı deneyimi ile ilgilidir. |
| Framework | Çatı | Yazılım geliştirme sürecini hızlandırmak ve kolaylaştırmak için belirli bir platformda önceden belirlenmiş bir yapıdır. PHP Frameworklerini açıklayan yazımızdan faydalanabilirsiniz. |
| Git | Git | Bir versiyon kontrol sistemidir. Git, kod değişikliklerini takip eder ve birden çok kişi aynı projede çalışırken kod çakışmalarını yönetir. |
| Hardware | Donanım | Bilgisayar sistemlerinin fiziksel bileşenlerini ifade eder. |
| Inheritance | Kalıtım | Nesne yönelimli programlamada, bir sınıfın başka bir sınıftan özelliklerini (yani, metotları ve özellikleri) almasını ifade eder. |
| IDE | Tümleşik Geliştirme Ortamı | Yazılım geliştirme sürecini kolaylaştırmak için tasarlanmış bir uygulamadır. IDE’ler kodlama, hata ayıklama ve yazılımı test etme gibi işlemleri destekler. |
| JSON | JavaScript Nesne Gösterimi | Veri depolama ve iletimi için kullanılan hafif bir veri biçimidir. |
| Kernel | Çekirdek | İşletim sisteminin temelini oluşturan ve donanım ile yazılım arasındaki iletişimi kontrol eden yazılım bileşenidir. |
| Loop | Döngü | Belirli bir kod bloğunun tekrar tekrar çalıştırılmasını sağlayan bir programlama yapısıdır. ➡️ PHP Döngüler Rehberi |
| Machine Learning | Makine Öğrenmesi | Bir yapay zeka dalıdır. Makine öğrenmesi, bilgisayarların belirli bir programlama talimatı olmadan öğrenmesini ve gelişmesini sağlar. |
| Middleware | Arakatman | İki farklı uygulama veya yazılım arasında bir köprü veya arayüz görevi görür. |
| Null | Boş | Bir değerin var olmadığını veya bilinmediğini gösteren bir değer veya gösterge. |
| Object-Oriented Programming | Nesne Yönelimli Programlama | Kodu nesneler olarak organize eden ve bu nesnelerin birbiriyle etkileşime girebildiği bir programlama paradigması. |
| Open Source | Açık Kaynak | Herkesin erişebileceği ve değiştirebileceği yazılım kodu anlamına gelir. Açık kaynak, işbirliğini ve paylaşmayı teşvik eder. |
| Recursion | Özyineleme | Bir fonksiyonun kendisini çağırması işlemine verilen isimdir. |
| Refactoring | Yeniden Düzenleme | Kodun okunabilirliğini ve etkinliğini artırmak için yapılan yeniden düzenlemeleri ifade eder. |
| Runtime | Çalışma Zamanı | Bir programın çalışmakta olduğu zamanı ifade eder. Çalışma zamanı hataları, programın çalışırken meydana gelen problemlerden kaynaklanır. |
| Script | Betik | Genellikle otomatikleştirilmiş görevleri gerçekleştirmek için kullanılan bir dizi programlama talimatıdır. |
| Server | Sunucu | İnternet üzerinden veri gönderen ve alabilen bir bilgisayardır. Web siteleri genellikle bir sunucuda barındırılır. |
| Stack | Yığın | Bir veri yapısıdır. Verilerin son giren ilk çıkar (Last-In-First-Out – LIFO) prensibine göre saklandığı bir yapıdır. |
| Syntax | Sözdizimi | Programlama dilinin yazılış kurallarını belirtir. |
| Thread | İş Parçacığı | Bir işlem içinde, işlemci tarafından paralel olarak işlenmesi planlanan en küçük talimat setidir. |
| UI/UX | Kullanıcı Arayüzü / Kullanıcı Deneyimi | UI, bir yazılımın kullanıcılarına sunulan arayüzü ifade eder. UX ise bir yazılımı kullanırken kişinin deneyimini ifade eder. |
| Unit Test | Birim Testi | Yazılımın belirli bir bölümünün veya biriminin doğru çalışıp çalışmadığını test etmek için kullanılan bir tekniktir. |
| Virtual Machine | Sanal Makine | Bilgisayarın donanımını taklit eden ve birden çok işletim sisteminin aynı fiziksel makinede çalışmasına olanak sağlayan bir yazılımdır. |
| Webhook | Web Kancası | Bir uygulamanın belirli bir olay gerçekleştiğinde başka bir uygulamayı otomatik olarak bilgilendirmesini sağlar. |
| XML | Genişletilebilir İşaretleme Dili | Verilerin depolanması ve taşınması için kullanılan bir biçimlendirme dilidir. |
| YAML | Yet Another Markup Language | Genellikle yapılandırma dosyaları ve veri iletimi için kullanılan, insan tarafından okunabilir bir metin biçimlendirme dilidir. |
| Zip | Zip | Bir veya daha fazla dosyanın veya klasörün sıkıştırılmış bir arşiv dosyası içinde saklandığı bir formatı ifade eder. |
Yazılım Terimlerine Aşina Olmak Neden Önemli?
Terimleri açıklarken Türkçelerine de yer vermiş olsak da birçoğunu okurken bile İngilizce’sini tercih edeceksiniz. Bu sebeple doğrudan İngilizce terimlere hakim olmanız yazılım sektörüne adım atmak ve öğrenme sürecinizi hızlandırmak için size fayda sağlar. Yazılım terimleri sözlüğü hakimiyetinizin faydalarını 4 maddede özetleyebiliriz.
- Yazılım öğrenme sürecini hızlandırır.
- Takım içi çalışmalarda zaman kaybetmemenizi sağlar.
- İşe alım görüşmelerinde işinize yarayabilir.
- Farklı yazılımcılarla çalışırken aynı dili konuşmanızı sağlar.
Peki bu terimlere hakim olmak için özel olarak çalışmanıza gerek var mı? Aslında yok. Yani zaman içinde anlamadığınız kelimelerle karşılaştıkça anlamlarını öğrenip daha sık karşılaştıkça da hatırlayacaksınız. Bir süre geçtikten sonra siz de bazı kavramları açıklamak için bu terimlerden faydalanmaya başlayacaksınız. Kodlama eğitimi alabileceğiniz websiteleri yazımızdan da kendinizi geliştirmek için yararlanabilirsiniz.
Tabii ki burada kastettiğimiz yazılım ve bilgisayar mühendisliği terimleri yukarıda yazdığımız kelimelerden ve kavramlardan ibaret değil. Burayı sadece bir başlangıç noktası olarak ele alabilirsiniz.
Yazılım terimleri sözlüğümüzü zenginleştirmek için önerileriniz olursa bize mail yoluyla erişebilirsiniz.
